Γνωρίζετε ότι…
μπορείτε να δείτε ένα γαλαξία, 2,5 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά, με γυμνό μάτι; Ή ότι είστε σε θέση να διακρίνετε κρατήρες στο φεγγάρι με συνηθισμένα κιάλια; Αυτά και άπειρα άλλα θαύματα περιμένουν το βλέμμα σας κάθε ξάστερη βραδιά! Το πρώτο βήμα είναι να κοιτάξετε απλώς ψηλά και να αναρωτηθείτε: «τι είναι αυτό που βλέπω;»!
Αυτό θα είναι και το πρώτο σας βήμα προς μια ζωή γεμάτη εξερευνήσεις και απόλαυση! Ποιος όμως είναι ο καλύτερος τρόπος για να ξεκινήσετε αυτήν την προκλητική περιπέτεια; Η χαρά της αστρονομίας αρχίζει να γίνεται αισθητή με το που μαθαίνει κάποιος να βρίσκει το δρόμο του γύρω-γύρω στον έναστρο ουρανό και να καταλαβαίνει τι βλέπει. Ξεκινήστε από μία βιβλιοθήκη ή από ένα βιβλιοπωλείο. Ρίξτε μια ματιά σε οδηγούς για αρχάριους που θα σας διδάξουν για το φεγγάρι , τους πλανήτες και τους αστερισμούς. Ψάξτε για κάποιο από τα βασικά για το χόμπι αυτό περιοδικά, όπως είναι το Sky and Telescope, το Astronomy, το Sterne und Weltraum κλπ. Υπάρχουν επίσης και άλλα, τόσο στα αγγλικά όσο και σε άλλες γλώσσες. Στα ελληνικά κυκλοφορεί το περιοδικό «Ουρανός» από την Εταιρεία Αστρονομίας και Διαστημικής Βόλου. Όλα περιέχουν χρήσιμες πρακτικές συμβουλές για παρατηρήσεις, ενώ επίσης περιλαμβάνουν και άρθρα πάνω σε πολλά συναρπαστικά αστρονομικά θέματα.
Μια άλλη σημαντική πηγή είναι το διαδίκτυο. Προσέξτε όμως! Το internet μπορεί να γίνει και αιτία πρόκλησης σύγχυσης, γι’ αυτό και καλά θα κάνετε να περιορίζεστε σε αξιόπιστους επίσημους δικτυακούς τόπους. Μπορείτε να ξεκινήστε με το www.astrovox.gr ή να χρησιμοποιήσετε οποιαδήποτε μέθοδο αναζήτησης για θέματα όπως “ερασιτεχνική αστρονομία”, “αστροπαρατήρηση” κ.ο.κ. Θα ανακαλύψετε και τη χρησιμότητα και άλλων δικτυακών πηγών, όπως είναι οι ομάδες συζήτησης (forums) στο www.astrovox.gr και το www.astroforum.gr, από όπου όχι μόνο θα αντλείτε πληροφορίες αλλά ταυτόχρονα θα συμμετέχετε σε ηλεκτρονικές συνομιλίες που θα σας βοηθούν να λύνετε τις απορίες σας, να ζητάτε ή να δίνετε συμβουλές και γενικότερα να έρχεστε σε επαφή με άτομα που έχουν τα ίδια ενδιαφέροντα με σας. Ζητήστε πληροφορίες για το πρόγραμμα εκδηλώσεων και για τις διαλέξεις-προβολές αστρονομικού περιεχομένου που διοργανώνουν οι φορείς της αστρονομίας στην περιοχή σας.
Βγείτε έξω μια ξάστερη, σκοτεινή βραδιά και εξοικειωθείτε με τους σχηματισμούς των άστρων πάνω απ’ το κεφάλι σας, χρησιμοποιώντας σαν βασικό οδηγό κάποιο χάρτη των αστερισμών. Όσοι ζείτε σε πόλη πλημμυρισμένη από φώτα, όπως η Μυτιλήνη, η Χίος, η Σάμος κλπ βρείτε μια τοποθεσία με όσο το δυνατό λιγότερη φωτορύπανση ή τουλάχιστον ένα σημείο έξω από την πόλη, απαλλαγμένο από τις λάμψεις των κοντινών λαμπτήρων, έτσι ώστε να μπορείτε να δείτε περισσότερα ουράνια αντικείμενα. Η απόκτηση της ικανότητας να κοιτάζετε ψηλά και να λέτε «να ο Πολικός Αστέρας» ή «αυτός είναι ο Αντάρης» θα σας προσφέρει ευχαρίστηση – αλλά μαζί και μια αίσθηση για τη θέση σας μέσα στο Σύμπαν – για όλη σας τη ζωή…!
Δεν υπάρχει τίποτε καλύτερο απ’ το να μοιράζεσαι ένα ενδιαφέρον με άλλους. Υπάρχουν αστρονομικά σωματεία, όμιλοι, ομάδες, εταιρίες σ’ όλη την Ελλάδα. Και όλοι αυτοί οι φορείς διοργανώνουν συναντήσεις ή ομαδικές παρατηρήσεις (αστροπάρτυ – αστροβραδιές). Οι εκδηλώσεις αυτές δίνουν υπέροχες ευκαιρίες να δοκιμάσετε διαφορετικά οπτικά όργανα (κιάλια ή τηλεσκόπια), να αποκτήσετε νέες δεξιότητες και να κάνετε φιλίες.
Ας δούμε τώρα και θέματα εξοπλισμού για αστροπαρατήρηση.
Τα κιάλια είναι το ιδανικό «πρώτο τηλεσκόπιο», για αρκετούς λόγους. Προσφέρουν ευρύ οπτικό πεδίο, διευκολύνοντάς σας να βρίσκετε το δρόμο σας στον ουρανό. Δίνουν μια κανονική και όχι ανεστραμμένη εικόνα, κάνοντας εύκολο τον εντοπισμό του στόχου. Είναι σχετικά φτηνά, διατίθενται σε πολλά σημεία πώλησης και αποθηκεύονται άνετα. Επιπλέον προσφέρουν ευελιξία, αφού δίνουν τη δυνατότητα να εναλλάσσεστε, απ’ τη μια στιγμή στην άλλη, μεταξύ ουράνιας και επίγειας παρατήρησης.
Οι επιδόσεις τους είναι εκπληκτικά αξιοσημείωτες. Συνηθισμένα κιάλια, με μεγέθυνση 7x έως 10x, βελτιώνουν την όραση του γυμνού ματιού σχεδόν όσο ένα καλό ερασιτεχνικό τηλεσκόπιο και μάλιστα με κόστος κατά πολύ μικρότερο. Για την αστρονομία, όσο πιο μεγάλοι είναι οι αντικειμενικοί (εμπρόσθιοι) φακοί, τόσο το καλύτερο. Επίσης σημαντική είναι η όσο το δυνατόν υψηλότερη ποιότητα των οπτικών μερών. Πάντως, οποιοδήποτε ζευγάρι κιάλια (που ίσως υπάρχουν ήδη παραπεταμένα σε κάποιον αποθηκευτικό χώρο σας) είναι αρκετά για ν’ αρχίσετε τη σταδιοδρομία σας σαν ερασιτέχνης αστρονόμος…
Από τη στιγμή που θα έχετε μάθει να προσανατολίζεστε στο νυχτερινό ουρανό, τα κιάλια μπορούν να σας εξασφαλίσουν απασχόληση για χρόνια. Με χάρτες και βιβλία – οδηγούς, μπορείτε να αναγνωρίζετε δεκάδες κρατήρες, «θάλασσες» και βουνά στην επιφάνεια της Σελήνης. Τα κιάλια θα σας δώσουν την ευκαιρία να παρατηρείτε τις συνεχώς μεταβαλλόμενες θέσεις των δορυφόρων του Δία και τις φάσεις της Αφροδίτης. Θα σας αποκαλύψουν επίσης τα περισσότερα από τα 110 αντικείμενα «Μ», δηλαδή τα σμήνη, τους γαλαξίες και τα νεφελώματα που κατέγραψε σε κατάλογο, τον 18ο αιώνα, ο αστρονόμος Charles Messier. Θα σας επιτρέψουν να διαχωρίσετε πολύχρωμα διπλά άστρα και να παρακολουθήσετε τις αυξομειώσεις της λαμπρότητας μεταβλητών αστέρων. Όλα αυτά και ακόμη περισσότερα θα μπορέσετε να τα πετύχετε ευκολότερα μόνο αν ξέρετε πού να κοιτάξετε και τι να ψάξετε…
Κάποια στιγμή τελικά θα είστε έτοιμοι για το πρώτο σας τηλεσκόπιο. Τότε θα πρέπει να επιδιώξετε την ποιότητα! Το τηλεσκόπιο που θα πάρετε πρέπει να έχει δυο βασικά χαρακτηριστικά:
α) Καλής ποιότητας οπτικά στοιχεία, απαλλαγμένα από σφάλματα,
β) Μια στερεή, σταθερή στήριξη.
Ίσως να θέλετε μεγάλη διάμετρο φακού ή κατόπτρου. Σ’ αυτήν την περίπτωση όμως μην αγνοήσετε τον παράγοντα της ευκολίας μεταφοράς και της ευελιξίας. Να θυμάστε ότι το καλύτερο τηλεσκόπιο για σας είναι αυτό που πραγματικά θα χρησιμοποιείτε όσο το δυνατόν πιο συχνά!
Πολλά τηλεσκόπια έχουν ενσωματωμένους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και μηχανισμούς που τα κατευθύνουν σε χιλιάδες ουράνια αντικείμενα, με το πάτημα λίγων μόνο πλήκτρων. Αυτά είναι ευχάριστα στη χρήση τους και μπορεί να σας βοηθήσουν να εντοπίσετε θεάματα που διαφορετικά θα προσπερνούσατε. Παρόλα αυτά, συνεχίζει να είναι χρήσιμο να γνωρίζετε τον ουρανό, τόσο για να έχετε τη χαρά ότι βρίσκετε κάτι μόνος σας όσο και για την περίπτωση που δε θα λειτουργούν …οι μπαταρίες σας!
Είναι αλήθεια ότι τηλεσκόπια με κάποια καλή ποιότητα μπορούν να αποκτηθούν με όχι τόσο μεγάλη δαπάνη. Αν δεν είστε σε θέση να χρηματοδοτήσετε άμεσα την αγορά του τηλεσκοπίου που επιθυμείτε, κάντε οικονομίες μέχρι να το κατορθώσετε. Ο χρόνος που θα περάσει συνεχίζοντας να χρησιμοποιείτε τα κιάλια σας, ενώ παράλληλα θα αποταμιεύετε, θα αποδειχθεί ότι δεν είναι καθόλου χαμένος.
Πληροφορίες και τιμές μπορείτε να βρείτε στα δικτυακά καταστήματα: www.astronomy.gr, www.aktistar.com, www.telescopeshop.gr www.northstarastronomy.gr, www.arcus-sa.gr κλπ. αλλά μπορείτε να ζητήσετε συμβουλές και από πιο έμπειρους παρατηρητές που υπάρχουν και στους φορείς της ερασιτεχνικής αστρονομίας. Μη χάσετε το κουράγιο σας αν δεν μπορέσετε να εντοπίσετε ένα αντικείμενο και κυρίως μην απογοητευθείτε αν η θέα μέσα από το μέσο που χρησιμοποιείτε δεν είναι τέλεια ή δε μοιάζει με όσα φανταχτερά χρωματιστά αντικείμενα έχετε δει σε κάποιες φωτογραφίες. Μάθετε να απολαμβάνετε οτιδήποτε μπορούν να σας δείξουν τα μάτια σας, τα κιάλια ή ένα τηλεσκόπιο, φροντίζοντας πάντα να ενημερώνεστε για το τι είναι αυτό που βλέπετε.
Χαρείτε το υπέροχο θέαμα που προσφέρει ο σκοτεινός ουρανός του Βορ. Αιγαίου!
