Η σύγκρουση των γαλαξιών NGC 5427 και NGC 5426 (Arp 271)

Στη καινούργια αυτή φωτογραφία (APOD 25.8.2013) οι αστρονόμοι του αστεροσκοπείου Gemini, απεικόνισαν δύο σχεδόν πανομοιότυπους σπειροειδείς γαλαξίες στην περιοχή της Παρθένου, 90 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά, στα πρώτα στάδια της προσέγγισής του λόγω της βαρυτικής τους έλξης. Η νέα εικόνα λήφθηκε στο αστεροσκοπείο Gemini South στη Χιλή κατά τη διάρκεια μιας σειράς λήψεων με την κάμερα GMOS και του φασματογράφου Gemini Multi-Object.

Gemini South image of NGC 5426-27 (Arp 271) as imaged by the Gemini Multi-Object Spectrograph

Ο NGC 5427 (με τη σχεδόν κάτοψη σπειροειδής γαλαξίας κάτω αριστερά στην φωτογραφία) και ο δίδυμος του NGC 5426 (με την πλάγια όψη γαλαξίας στην πάνω δεξιά γωνία), είναι στη διαδικασία μιας αργής αλλά ενοχλητικής αλληλεπίδρασης – που θα μπορούσε να λάβει εκατό εκατομμύρια χρόνια για να ολοκληρωθεί.

Με μια ματιά, αυτοί οι δύο είναι γαλαξίες – που έχουν παρόμοιες μάζες, δομές και σχήματα και είναι γνωστοί με το κοινό όνομα Arp 271 – εμφανίζονται ανενόχλητοι. Όμως, πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι η αμοιβαία βαρυτική έλξη τους έχει ήδη αρχίσει να αλλάξει και να στρεβλώνει τα ορατά χαρακτηριστικά τους.

Τυπικά, το πρώτο σημάδι μιας αλληλεπίδρασης γαλαξιών είναι ο σχηματισμός μιας «γέφυρας» υλικών – το χαρακτηριστικό γνώρισμα της αλληλεπίδρασης. Πράγματι, οι δύο σπειροειδείς βραχίονες στη δυτική (άνω) πλευρά του NGC 5426 εμφανίζονται σαν μεγάλες προεκτάσεις που συνδέονται με τον NGC 5427. Αυτή η διαγαλαξιακή γέφυρα λειτουργεί σαν ένας κοινός ομφάλιος λώρος που επιτρέπει στα «δίδυμα» να μοιραστούν τροφή. Αυτή η διαγαλαξιακή γέφυρα που μεταφέρει αέριο και σκόνη από τον ένα στον άλλο καλύπτοντας το χώρο που τους χώριζε, έχει μήκος περίπου 60.000 έτη φωτός (λιγότερο από μία διάμετρο γαλαξία).

 Οι συγκρούσεις αερίων που προκαλούνται από την βαρυτική αλληλεπίδραση, προκαλούν επίσης εκρήξεις σχηματισμού αστεριών (starbursts) σε κάθε γαλαξία. Οι περιοχές σχηματισμού αστέρων – ή HII-, εμφανίζονται σαν θερμά ροζ σημεία, και τα ίχνη τους εντοπίζονται στις σπείρες κάθε γαλαξία. Οι ΗΙΙ περιοχές είναι κοινές σε πολλά σπειροειδή συστήματα, αλλά μία γιγαντιαία από αυτές στον NGC 5426 έχει περίεργα σημεία και περισσότερα, σχετικά με την πλευρά του γαλαξία που βρίσκεται πλησιέστερα προς NGC 5427. Επίσης μπορούν να εντοπιστούν δραστηριότητες εκρήξεων στη συνδετική γέφυρα των γαλαξιών.

Ομοίως, οι γιγάντιες περιοχές HII στο δίσκο του NGC 5427 σχηματίζονται σε υψηλότερο ποσοστό, και είναι πιο πλούσιες από ότι αναμενόταν για έναν γαλαξία αυτού του είδους. Μια γιγαντιαία περιοχή σχηματισμού άστρων στην άκρη του NGC 5427 που είναι στο δυτικό σπειροειδή βραχίονα, φαίνεται ιδιαίτερα μεγάλη και διαταραγμένη, όπως και ο ίδιος ο βραχίονας, η οποία είναι ασυνήθιστα ευθεία, σαν ισχυρές παλιρροϊκές δυνάμεις να έχουν σπάσει τον βραχίονα σε δύο, με αποτέλεσμα να διασκορπίζει το φως των άστρων.

Παρά την εμφάνισή τους σε αυτή τη δισδιάστατη εικόνα, ο δυτικός (κορυφή) σπειροειδής βραχίονας του NGC 5426 είναι πλησιέστερα προς εμάς, σε αντίθεση με τον Νοτιοανατολικό (κάτω) βραχίονα του NGC 5427. Ο NGC 5426 είναι επίσης ο στενότερος από τους δύο γαλαξίες. Σε μερικά εκατομμύρια χρόνια, ωστόσο, ο NGC 5427 θα εκτελέσει μια παραβολική τροχιά (βλέπε Σχήμα), μετακινούμενος από την θέση πίσω από τον NGC 5426 προς το προσκήνιο στην επάνω δεξιά γωνία του πλαισίου. Έτσι, ένας φανταστικά μακρόβιος παρατηρητής σε έναν πλανήτη στον NGC 5427, θα δει μια σχεδόν κάθετη διέλευση του δίδυμου γαλαξία.

Illustration

Εικονογράφηση της παραβολής τροχιάς του γαλαξία NGC 5427 από την έκδοση: “The Isolated Interacting Galaxy Pair NGC 5426-27 Arp 271”, Astronomy & Astrophysics Vol. 415, pg. 451-469 by I. Fuentes-Carrera et al. 2004

Ενώ πιστευόταν ότι είναι ασυνήθιστο και σπάνιο, οι βαρυτικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ γαλαξιών είναι πλέον γνωστό ότι είναι αρκετά κοινές (ειδικά σε πυκνοκατοικημένες περιοχές με σμήνη γαλαξιών) και θεωρείται ότι παίζει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη των γαλαξιών. Οι περισσότεροι γαλαξίες είχαν πιθανώς τουλάχιστον μία σημαντική, αν όχι πολλές μικρές, αλληλεπιδράσεις με άλλους γαλαξίες από την έναρξη του Big Bang, πριν περίπου 13 δισεκατομμύρια χρόνια πριν.

Ο δικός μας Γαλαξίας, ένας σπειροειδής γαλαξίας όπως εκείνοι σε αυτή την εικόνα, στην πραγματικότητα διεξάγει το δικό του …κοσμικό χορό. Μια μελλοντική αλληλεπίδραση τόσο με τον κοντινό νάνο γαλαξία, που ονομάζεται Μεγάλο Νέφος του Μαγγελάνου, όσο και με το μεγάλο σπειροειδή γαλαξία M-31 δηλ. το γαλαξία της Ανδρομέδας, ο οποίος βρίσκεται σε απόσταση περίπου 2,6 εκατομμύρια φως μακριά από τον Γαλαξία μας. Αυτή η νέα εικόνα που παρουσίασαν οι επιστήμονες του αστεροσκοπείου Gemini είναι ενδεχομένως μια προεπισκόπηση των πραγμάτων που θα συμβούν και στο δικό μας γαλαξία. Το τελικό αποτέλεσμα αυτών των τύπων των συγκρούσεων είναι ένας μεγάλος ελλειπτικός γαλαξίας.

Τεχνικά στοιχεία λήψης της φωτογραφίας:

FOV: 4.8 x 4.5 arcminutes (2048×1923 with 0.141 arcsecond pixels)

Orientation: approximately 135 degrees CW from north up, east left.

Filter

Color

FWHM

Exposure Time

g’

Blue

~0.5″

4x360sec

r’

Green

~0.5″

3x240sec

i’

Orange

~0.5″

3x240sec

H-alpha

Red

~0.5″

3x360sec

 

Το δίδυμο αστεροσκοπείο Gemini.

GSSummit_snow

Το τηλεσκόπιο Gemini South βρίσκεται σε υψόμετρο 2.750 μέτρα στην οροσειρά της Cerro Pachón, στις Άνδεις της Χιλής.

gemini2

Το τηλεσκόπιο του Gemini North βρίσκεται σε υψόμετρο 4.200 μέτρων στην κορυφή Mauna Kea της Χαβάης.

Το σύστημα αστεροσκοπείων Gemini αποτελείται από δίδυμα οπτικά / υπέρυθρα τηλεσκόπια με διάμετρο 8,1 μέτρα που βρίσκονται σε δύο από τις καλύτερες περιοχές παρατήρησης του πλανήτη. Από τις θέσεις τους στα βουνά της Χαβάης Mauna Kea και Cerro Pachón της Χιλής, το σύστημα των αστεροσκοπείων Gemini μπορεί να έχει πρόσβαση στο σύνολο του ουρανού.

Picture 1

Το τηλεσκόπιο Gemini South βρίσκεται σε υψόμετρο 2.750 μέτρα στην οροσειρά της Cerro Pachón, στις Άνδεις της Χιλής. Το Cerro Pachón μοιράζεται πόρους με το παρακείμενο SOAR τηλεσκοπίο και τα κοντινά τηλεσκόπια του Cerro Tololo Inter-American Observatory.

Το Frederick C. Gillett τηλεσκόπιο του Gemini North βρίσκεται σε υψόμετρο 4.200 μέτρων στην κορυφή Mauna Kea της Χαβάης , και αποτελεί μέρος της διεθνούς κοινότητας των παρατηρητηρίων που βρίσκονται σε αυτό το ξηρό, σταθερό χώρο. Και τα δύο τηλεσκόπια Gemini διαθέτουν πρωτογενείς καθρέφτες με προστατευόμενες επιστρώσεις αργύρου, μία από τις πολλές βελτιστοποιήσεις που οδηγούν σε ενισχυμένη απόδοση τους στο υπέρυθρο. Αρκετά θερμικά συστήματα ελέγχου συμβάλουν στην άριστη ποιότητα της εικόνας των τηλεσκοπίων.

Lights On

Το τηλεσκόπιο του Gemini South στη Χιλή, σκοπεύει το νυκτερινό ουρανό.

Τα Gemini χτίστηκαν και λειτουργούν με τη συνεργασία έξι χωρών (των Ηνωμένων Πολιτειών, Καναδά, Χιλής, Αυστραλίας, Βραζιλίας και της Αργεντινής) υπό την αιγίδα του Association of Universities for Research in Astronomy (AURA). Κάθε αστρονόμος από τις χώρες αυτές μπορεί να υποβάλει αίτηση για να χρησιμοποιήσει τα Gemini, ο χρόνος των οποίων κατανέμεται κατ ‘αναλογία με την οικονομική συμμετοχή κάθε εταίρου.

Print Friendly, PDF & Email

Περσείδες 2022 – Η θεαματική βροχή μετεώρων του καλοκαιριού

Τα «πεφταστέρια» είναι ένα από τα πιο όμορφα φυσικά φαινόμενα. Το να κάνεις ευχές σε πεφταστέρι είναι μια από τις παλιές λαϊκές πεποιθήσεις. Σε αυτή την περίπτωση, το πεφταστέρι μπορεί να είναι το μόνο σε ολόκληρο τον νυχτερινό ουρανό. Και αν τέτοια μετέωρα πέσουν κατά 50 ή 100 σε μία ώρα; Μπορείτε να φανταστείτε πόσες […]

Print Friendly, PDF & Email
ΣΥΝΕΧΕΙΑ

Στην τελική γραμμή η 14η διοργάνωση της Πανελλήνιας Εξόρμησης Ερασιτεχνών Αστρονόμων στον Δρυμώνα Θέρμου 29-30-31 Ιούλη 2022

Οι πανελλήνιες εξορμήσεις αποτελούν μια προσπάθεια των αστρονομικών συλλόγων της χώρας για τη σύσφιξη των σχέσεων των ερασιτεχνών αστρονόμων και των φίλων της αστρονομίας. Πραγματοποιούνται εκεί που οι ερασιτέχνες αστρονόμοι βρίσκονται στο στοιχείο τους, κάτω από τη μαγεία των σκοτεινών ουρανών στα βουνά της Ελλάδος. Η ιδέα για τις πανελλήνιες εξορμήσεις πρωτοδιατυπώθηκε στις 18 Νοέμβρη […]

Print Friendly, PDF & Email
ΣΥΝΕΧΕΙΑ

Γνωριμία με τον νυκτερινό ουρανό στον αρχαιολογικό χώρο του Ιερού του Μέσου.

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Λέσβου σας προσκαλεί, την Τετάρτη 8 Σεπτεμβρίου 2021 και ώρα 21:00, σε μια γνωριμία με τον νυχτερινό ουρανό, στον αρχαιολογικό χώρο του Ιερού του Μέσσου, με τον ερασιτέχνη αστρονόμο Λεωνίδα Παπασωτηρίου. «Από τα αρχαία χρόνια ο νυχτερινός ουρανός εντυπωσίαζε τους ανθρώπους. Έτσι δημιουργήθηκαν πολλοί μύθοι με βάση τους πλανήτες και τα αστέρια. […]

Print Friendly, PDF & Email
ΣΥΝΕΧΕΙΑ