Περσείδες 2022 – Η θεαματική βροχή μετεώρων του καλοκαιριού

Τα «πεφταστέρια» είναι ένα από τα πιο όμορφα φυσικά φαινόμενα. Το να κάνεις ευχές σε πεφταστέρι είναι μια από τις παλιές λαϊκές πεποιθήσεις. Σε αυτή την περίπτωση, το πεφταστέρι μπορεί να είναι το μόνο σε ολόκληρο τον νυχτερινό ουρανό. Και αν τέτοια μετέωρα πέσουν κατά 50 ή 100 σε μία ώρα; Μπορείτε να φανταστείτε πόσες ευχές μπορείτε να κάνετε σε ένα βράδυ; Το να παρακολουθούν τις βολίδες των μετεώρων να πέφτουν σε μεγάλους αριθμούς, έχει γίνει μια υπέροχη διασκέδαση για πολλούς κατοίκους του πλανήτη Γη και κύρια των ερασιτεχνών αστρονόμων, εδώ και αρκετό καιρό.

Φυσικά, γνωρίζουμε ότι δεν γινόμαστε μάρτυρες της πτώσης των αστεριών, αλλά της πτώσης μετεώρων – μικρά θραύσματα διαστημικών αντικειμένων όπως οι κομήτες. Η επιστημονική ονομασία αυτού του φαινομένου είναι «βροχές μετεώρων». Όταν οι τροχιές της Γης και της βροχής μετεώρων τέμνονται στο διάστημα, πολυάριθμα μικρά τμήματα διαστημικών βράχων πέφτουν στην ατμόσφαιρα του πλανήτη μας με μεγάλη ταχύτητα, υπερθερμαίνονται και καίγονται σε υψηλή θερμοκρασία στα ανώτερα στρώματά της ατμόσφαιρας.

Περσείδες στη Νότια Καλιφόρνια των ΗΠΑ.

Η βροχή μετεώρων θα ευχαριστήσει τόσο τους αστρονόμους, όσο και τους λάτρεις αυτού του πανέμορφου θεάματος.

Το μέγιστο των ετήσιων βροχών μετεώρων των Περσείδων (Perseids), ένα από τα ωραιότερα φαινόμενα του νυχτερινού ουρανού, πέφτει φέτος στη νύχτα 12-13 Αυγούστου. Συνήθως, η βροχή των Περσείδων αποδίδει 50-100 «πεφταστέρια» την ώρα, προσφέροντας ένα εντυπωσιακό σόου στον παρατηρητή. Το ακτινοβόλο σημείο του, δηλαδή η θέση στον ουρανό που φαίνεται να είναι η πηγή της βροχής των μετεωριτών, βρίσκεται στον αστερισμό του Περσέα.

Οι Περσείδες πέφτουν με ταχύτητα περίπου 210 χιλιομέτρων την ώρα και αρχίζουν να φωτίζονται σε υψόμετρο 70 χιλιομέτρων πάνω από τη Γη. Μερικά, τα μεγαλύτερα, τα βλέπουμε να πέφτουν για αρκετά δευτερόλεπτα, αφήνοντας φωτεινά ρυάκια στον ουρανό. Θα έχετε χρόνο – όπως λέει η λαϊκή παράδοση – να κάνετε μια σύντομη ευχή. Όπως «γάμος», «υγεία», ή ακόμα και «Παγκόσμια Ειρήνη!»… Ταυτόχρονα με τους Περσείδες, μια ακόμη βροχή μετεώρων από τον Αιγόκερο πέφτει προς εμάς. Αλλά αυτά τα «πεφταστέρια» είναι δύσκολο να διακριθούν. Οι Περσείδες είναι συνήθως λευκοί, ενώ οι Αιγόκεροι είναι πορτοκαλί και κίτρινοι.

Οι έμπειροι παρατηρητές δικαίως συνιστούν να θαυμάσετε τα πεφταστέρια έξω από την πόλη – όπου ο ουρανός είναι πιο σκοτεινός. Δεν χρειάζεστε τηλεσκόπιο ή κιάλια – οι μετεωρίτες είναι καθαρά ορατοί με γυμνό μάτι.

Φέτος βέβαια, υπάρχει ένα πρόβλημα: η πανσέληνος, ο μεγαλύτερος φυσικός φωτορυπαντής. Δυστυχώς, το φωτεινό φεγγάρι στον αστερισμό του Υδροχόου προς τον Αιγόκερο ενοχλεί τις παρατηρήσεις των φωτεινών βολίδων. Η φετινή κορύφωση των Περσείδων θα έχει τις χειρότερες δυνατές συνθήκες για τους παρατηρητές. Ως εκ τούτου, μόνο οι πιο φωτεινοί Περσείδες μπορούν να γίνουν αντιληπτοί οπτικά σαν φωτεινές βολίδες όπως η βολίδα του Περσείδη από το 2019 που εμφανίζεται στην εικόνα. Επειδή η Σελήνη είναι πολύ πιο φωτεινή από οτιδήποτε άλλο στον νυχτερινό ουρανό, θα «καλύψει» όλους εκτός από τους πιο λαμπρούς Περσείδες, καθώς διασχίζουν την ατμόσφαιρά μας και καίγονται πολύ ψηλά. Φέτος, κατά τη διάρκεια της κανονικής αιχμής του φαινομένου, η πανσέληνος θα το μειώσει σε 10-20 «πεφταστέρια» την ώρα στην καλύτερη περίπτωση. Καθώς η πανσέληνος υποχωρεί, οι Περσείδες θα αρχίσουν να εξασθενούν γύρω στις 21-22 Αυγούστου και θα σταματήσουν εντελώς μέχρι την 1η Σεπτέμβρη.

Ο Βέλγος Adolf Ketele, μαθηματικός, αστρονόμος, μετεωρολόγος, κοινωνιολόγος, ένας από τους ιδρυτές της επιστημονικής στατιστικής, θεωρείται επίσημα ότι ανακάλυψε τη βροχή μετεώρων των Περσείδων. Επέστησε δημόσια την προσοχή στο πολύχρωμο θέαμα τον Αύγουστο του 1835. Όμως είναι γνωστή μια εκδήλωση που διοργάνωναν στη διάρκεια του τέλους του μεσαίωνα για το φαινόμενο, τα «Τα Δάκρυα του Αγίου Λαυρεντίου», που ονομάστηκε έτσι για τον τελευταίο από τους επτά διακόνους της Ρωμαϊκής εκκλησίας που μαρτύρησε από τον αυτοκράτορα Βαλεριανό, τον Αύγουστο του έτους 258. Ωστόσο, οι αρχαίοι Κινέζοι γνώριζαν ότι υπήρχαν οι Περσείδες ─ ανέφεραν αυτήν τη βροχή μετεωριτών στα χρονικά τους το 36 Π.Κ.Χ.

Περσείδης, που φωτογραφήθηκε από τον αστροναύτη Ron Garan από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS).

Η βροχή μετεώρων με ακτινοβόλο σημείο τον Περσέα, οι Περσείδες, είναι τα υπολείμματα των συντριμμιών του κομήτη Σουίφτ-Τάτλ (Swift-Tuttle), μιας διαστημικής «χιονόμπαλας» που αποτελείται από πάγο, βράχο και σκόνη. Ο κομήτης Σουίφτ-Τάτλ ανακαλύφθηκε στην Ευρώπη το 1862. Η περίοδος εμφάνισής του είναι 135 χρόνια. Τελευταία φορά εθεάθη το 1992. Το 2126, ο κομήτης θα επιστρέψει και θα πλησιάσει τον πλανήτη μας στα 23 εκατομμύρια χιλιόμετρα, ενώ το 4479 στα 4,5 εκατομμύρια χιλιόμετρα. Οι γήινοι, αν υπάρχουν μέχρι τότε, θα απολαύσουν ένα πολύχρωμο θεάματα. Άλλωστε ο κομήτης είναι τεράστιος. Ο πυρήνας του φτάνει τα 26 χιλιόμετρα σε διάμετρο. Αυτό, παρεμπιπτόντως, εξηγεί το γεγονός ότι ο κομήτης Swift-Tuttle αφήνει ένα ίχνος τόσο κορεσμένο με σωματίδια.

Θεαματική βροχή μετεώρων των Περσείδων, 2009 σε εικόνα time-lapse της NASA image. Credit NASA-JPL

Εάν δεν αποθαρρυνθείτε από το φεγγάρι, θα πρέπει να παρατηρήσετε π.χ. από τη σκιά ενός δέντρου για να αποφύγετε το άμεσο φως του φεγγαριού. Επιπλέον τα σύννεφα μπορούν να παρεμποδίσουν την παρατήρηση των Περσείδων. Έτσι, ενώ αυτή δεν είναι ίσως η καλύτερη χρονιά για να διοργανώσετε μια εκδρομή στην ύπαιθρο για να δείτε τους Περσείδες, αν βρεθείτε έξω από τα μεσάνυχτα και τα ξημερώματα της 13ης Αυγούστου, μην ξεχάσετε να κοιτάξετε ψηλά. Γιατί ποτέ δεν ξέρεις – μπορεί απλώς να δεις μία από τις φωτεινές βολίδες των Περσείδων που αψηφά τη λάμψη της Σελήνης.

Χάρτης του ουρανού με κέντρο του το ακτινοβόλο σημείο των Περσείδων, τον αστερισμό του Περσέα.

Είναι καλύτερο να αρχίσετε να παρακολουθείτε τους Περσείδες που πέφτουν από τις 23:00, κοιτάζοντας προς τα βορειοανατολικά. Η ένταση της ροής αυξάνεται σταδιακά μετά τα μεσάνυχτα, φτάνοντας στο μέγιστο περίπου στις 4.30 το πρωί. Ο αστερισμός του Περσέα βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του ουρανού. Για να διευκολυνθεί η αναζήτηση, πρέπει να αναζητήσετε τον αστερισμό Κασσιόπη, ο οποίος έχει το σχήμα του γράμματος «W». Λίγο αριστερά και κάτω είναι ο αστερισμός του Περσέα. Μπορείτε όμως να παρατηρήσετε μεγαλύτερο τμήμα του ουρανού, γιατί μπορεί η προέλευσή τους να είναι ο Περσέας, οι βολίδες όμως σε ύψος 70 χιλιομέτρων διασχίζουν τον ουρανό και δημιουργούν ένα ευρύ πεδίο δραστηριότητας και θέασης. Πολλά φλεγόμενα μετέωρα μπορούν επίσης να παρατηρηθούν στις νύχτες πριν και μετά το μέγιστο – το χρονικό παράθυρο της πτώσης των Περσείδων είναι αρκετά ευρύ!

Κάθε χρόνο τον Αύγουστο, η Γη, περιστρεφόμενη γύρω από τον Ήλιο, επιστρέφει σε αυτή την περιοχή και παρατηρούμε τη βροχή των μετεώρων, των Περσείδων. Είναι σαφές ότι η περιοχή του σμήνους μετεώρων σαφώς καθορισμένη, επομένως δεν υπάρχει σαφές σημείο έναρξης και λήξης της βροχής μετεωριτών όταν η Γη εισέρχεται και εξέρχεται από το σμήνος μετεωριτών. Χοντρικά μπορούμε να υπολογίσουμε το χρονικό διάστημα από 7 μέχρι και 24 Αυγούστου.

Print Friendly, PDF & Email

Στην τελική γραμμή η 14η διοργάνωση της Πανελλήνιας Εξόρμησης Ερασιτεχνών Αστρονόμων στον Δρυμώνα Θέρμου 29-30-31 Ιούλη 2022

Οι πανελλήνιες εξορμήσεις αποτελούν μια προσπάθεια των αστρονομικών συλλόγων της χώρας για τη σύσφιξη των σχέσεων των ερασιτεχνών αστρονόμων και των φίλων της αστρονομίας. Πραγματοποιούνται εκεί που οι ερασιτέχνες αστρονόμοι βρίσκονται στο στοιχείο τους, κάτω από τη μαγεία των σκοτεινών ουρανών στα βουνά της Ελλάδος. Η ιδέα για τις πανελλήνιες εξορμήσεις πρωτοδιατυπώθηκε στις 18 Νοέμβρη […]

Print Friendly, PDF & Email
ΣΥΝΕΧΕΙΑ

Γνωριμία με τον νυκτερινό ουρανό στον αρχαιολογικό χώρο του Ιερού του Μέσου.

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Λέσβου σας προσκαλεί, την Τετάρτη 8 Σεπτεμβρίου 2021 και ώρα 21:00, σε μια γνωριμία με τον νυχτερινό ουρανό, στον αρχαιολογικό χώρο του Ιερού του Μέσσου, με τον ερασιτέχνη αστρονόμο Λεωνίδα Παπασωτηρίου. «Από τα αρχαία χρόνια ο νυχτερινός ουρανός εντυπωσίαζε τους ανθρώπους. Έτσι δημιουργήθηκαν πολλοί μύθοι με βάση τους πλανήτες και τα αστέρια. […]

Print Friendly, PDF & Email
ΣΥΝΕΧΕΙΑ

H 13η Πανελλήνια Εξόρμηση Ερασιτεχνών Αστρονόμων τους Φιλιππαίους Γρεβενών.

Οι πανελλήνιες εξορμήσεις αποτελούν μια προσπάθεια των αστρονομικών συλλόγων της χώρας για τη σύσφιξη των σχέσεων των ερασιτεχνών αστρονόμων και των φίλων της αστρονομίας. Πραγματοποιούνται εκεί που οι ερασιτέχνες αστρονόμοι βρίσκονται στο στοιχείο τους, κάτω από τη μαγεία των σκοτεινών ουρανών στα βουνά της Ελλάδος. Η ιδέα για τις πανελλήνιες εξορμήσεις προτάθηκε στις 18 Νοεμβρίου […]

Print Friendly, PDF & Email
ΣΥΝΕΧΕΙΑ